Niezwykłe widowisko odbyło się w sobotę 4 maja przed Podziemną Trasą Turystyczną „Groty Nagórzyckie”. Był to festyn górniczo-hutniczy pt. „Historia piaskiem i szkłem pisana”, przygotowany przez Skansen Rzeki Pilicy – gospodarza grot wraz z Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie.
W imprezie uczestniczyły setki osób – zarówno tomaszowian, jak i przyjezdnych z kraju i zagranicy. Dopisywały im nie tylko humory, ale też pogoda, płatająca figle podczas długiego majowego weekendu. Jak na życzenie, aura tego dnia była sprzyjająca.
Główną atrakcją festynu był Glass Tour, czyli spektakularny pokaz hutnictwa szkła na żywo, przygotowany przez wspomniane wcześniej Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, z którym skansen nawiązał ostatnio współpracę. Specjalnie na ten dzień z Podkarpacia przyjechał do grot mały piec szklarski, niezbędny do czynnej prezentacji wytopu szkła. Ustawiono go pod kolorowym namiotem.
Podczas pokazu widzowie mieli okazję nie tylko przyjrzeć się, jak z piasku powstają piękne szklane formy, ale też spróbować swoich sił w ich tworzeniu. Wydmuchiwanie szklanych baniek cieszyło się ogromnym zainteresowaniem i dzieci, i dorosłych. Oczywiście, odbywało się ono pod czujnym okiem wykwalifikowanych hutników z Krosna, którzy tłumaczyli, jak powstaje szkło i uczyli techniki jego tworzenia.
Wielką frajdę sprawiało też wybijanie szklanych monet, czym szczególnie zainteresowały się dzieci. Monetę, po odczekaniu odpowiedniego czasu na zahartowanie szkła, można było zabrać ze sobą do domu. Będzie to niewątpliwie ciekawa pamiątka.
Pod hutniczym namiotem fachowcy ustawili też stoisko z pięknymi figurkami ze szkła, które po okazyjnej cenie można było kupić. Oko cieszyły m.in. kolorowe słoniki, węże, koguciki i pawie, a także róże. Warto nadmienić, że te szklane kwiaty hutnicy robili też na żywo, wtajemniczając tym samym widzów w tajniki szklarskiej sztuki dekoracyjnej i artystycznej.
Niezapomniane wrażenia dał także pokaz tradycyjnej techniki urabiania piasku, jaki w dawnych czasach odbywał się w tutejszych grotach. W rolę Nagórzyckich chłopów-górników wcielili się zaprzyjaźnieni ze skansenem niezawodni pracownicy Ośrodka Kultury „Tkacz” w Tomaszowie, przebrani w stroje z epoki. „Górnicy” pozyskiwali piasek z grot i dostarczali go do stoiska hutniczego, a także do namiotu, gdzie dzieci wysypywały piaskiem piękne ornamenty.
Dla dzieci było tego dnia mnóstwo atrakcji. Oprócz wspomnianej zabawy nagórzyckim piaskiem, wydmuchiwania szklanych baniek i wybijania monet, malowały też obrazki na szkle, które zabierały na pamiątkę do domu. Przedstawiały one oczywiście nagórzyckie pieczary i zbója Madeja. Opiekę nad najmłodszymi w specjalnie ustawionym namiocie sprawowała pani Katarzyna Włodarczyk z OK. „Tkacz”.
Pani Kasia miała też inną, niecodzienną rolę. Była bowiem…żoną zbója Madeja, w którego tradycyjnie wcielił się Andrzej Kobalczyk, dyrektor Skansenu Rzeki Pilicy. „Para” miała odpowiednie stroje i charakteryzacje, budzące zainteresowanie gości grot. „Zbój”, który wymachiwał wielką, drewnianą maczugą, cały czas proszony był o zrobienie sobie z nim pamiątkowego zdjęcia.
Festynowi towarzyszyła wystawa archiwalnych zdjęć Grot Nagórzyckich i tzw. Małych Grot, które są unikatowymi atrakcjami Tomaszowa. Plansze ze zdjęciami, pochodzącymi ze zbiorów Skansenu Rzeki Pilicy, stały przed wejściem do wyrobiska, budząc ciekawość zwiedzających. Wszyscy z zainteresowaniem oglądali fotografie i porównywali stan dawnych grot z ich dzisiejszym wyglądem i zagospodarowaniem.
Oczywiście dla wszystkich chętnych Podziemna Trasa Turystyczna „Groty Nagórzyckie” była tego dnia udostępniana i to …za damo! Kilkudziesięcioosobowe grupy wchodziły do jej wnętrza z przewodnikami, którzy opowiadali o historii, geologii i legendach związanych z grotami. Goście mieli okazję zobaczyć nowe eksponaty: manekin konia ustawiony obok manekinów górników oraz wykonaną na szkle podobiznę zbója Madeja, wynurzającą się z pieczar.
Groty odwiedzili też zaprzyjaźnieni ze skansenem i goszczący w nim podczas majówki członkowie Stowarzyszenia „Klub Pancernych”, grupującego fanów kultowego serialu pt. „Czterej pancerni i pies” z całej Polski. Próbowali swoich sił w wydmuchiwaniu szkła i oglądali wnętrze grot. Ubrani w oryginalne stroje „pancerniaków” wzbudzali ogromne zainteresowanie. Wiele osób robiło sobie z nimi zdjęcia.
Festyn zgromadził nie tylko setki żądnych rozrywki widzów, ale też dziennikarzy: prasowych, radiowych i telewizyjnych. Oprócz przedstawicieli lokalnych mediów, zawsze wiernie relacjonujących imprezy plenerowe organizowane przez skansen, były też media regionalne i ogólnopolskie, takie jak TVP 3 i TVN 24. TVN 24 przygotował z festynu obszerną relację i kilka wejść antenowych na żywo. O Grotach Nagórzyckich stało się więc głośno w całej Polsce!
Zorganizowanie tak udanego festynu możliwe było dzięki wsparciu finansowemu sponsorów. Były to firmy: Ceramika Paradyż Sp. z o.o., Glass Produkt z Tomaszowa, Balex Metal Sp. z o.o. oraz TKSM „Biała Góra” Sp. z o.o.
